‘Mediadebat’ biedt hoop: staatssecretaris bereid dialoog aan te gaan met private sector

Het commissiedebat over Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van donderdag 5 oktober heeft wederom duidelijk gemaakt dat het huidige mediabeleid de private sector uitsluit wanneer het gaat om de versterking van de lokale journalistiek. 

Hieronder enkele hoofdpunten uit dit debat die relevant zijn voor uitgevers van lokale huis-aan-huismedia.

Onderwaardering
De kritiek dat staatssecretaris Uslu mogelijk een ‘blinde vlek’ heeft voor de private sector werd in het debat meerdere keren naar voren gebracht. Deze perceptie wordt versterkt door het feit dat er tot op heden te weinig ondersteunende maatregelen zijn gericht op private media, terwijl omroepen wel vele vormen van steun ontvangen waarmee de sectoren elkaar beconcurreren.

Pim van Strien (VVD) suggereerde dat deze onevenwichtigheid wijst op een onderwaardering van de cruciale rol die private media spelen in het waarborgen van een divers en dynamisch medialandschap.

Van Strien legde de vinger op de zere plek door te wijzen op de verschraling van de lokale journalistiek onder het huidige beleid. Door een eenzijdige focus op omroepen worden private media in de kou gezet. 

Medio 2024
Van Strien is niet te spreken over het feit dat nog nooit serieus onderzoek is gedaan naar de effecten van het beleid op private media. Dit toont aan hoezeer deze media onderbelicht zijn gebleven.

In reactie hierop heeft staatssecretaris Uslu aangegeven de effecten van het huidige beleid op de private sector te zullen onderzoeken en haar visie hierop medio 2024 met de Tweede Kamer te delen. De toekomst zal uitwijzen of deze toezegging leidt tot een evenwichtiger mediabeleid.

Advertentie-inkomsten: dubbele signalen
Staatssecretaris Uslu reageerde tijdens het debat uitgebreid op de brief die de hoofdredacteuren van lokale en regionale kranten haar hebben gestuurd. De hoofdredacties verwoorden hierin hun kritische kijk op het mediabeleid. 

Uslu verwerpt het verwijt over het genereren van advertentie-inkomsten door omroepen op een tegenstrijdige wijze. Ze zegt enerzijds dat het genereren van inkomsten mogelijk blijft, maar geeft tegelijkertijd aan dat dit niet wordt aangemoedigd. Duidelijke richtlijnen en een heldere visie ontbreken.

Buitenlandse modellen: Kansen niet benut
Van Strien benadrukte ook het potentieel van buitenlandse modellen, zoals die in Vlaanderen en Duitsland, die een evenwichtiger medialandschap laten zien. Ondanks enige terughoudendheid, beloofde Staatssecretaris Uslu uiteindelijk deze modellen nader te bestuderen. Een vervolg hierop kan medio 2024 worden verwacht.

Incubator-regeling SVDJ
De staatssecretaris kondigt in haar reactie op vragen van Van Strien de te verwachten regeling van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek aan. De nieuwe regeling ‘Incubator’ die in 2024 van start gaat, kan op het eerste gezicht als een stimulans kan worden gezien, maar de vraag rijst of dit niet slechts een pleister op de wonde is.

Het bieden van hulp bij gezamenlijke journalistieke vraagstukken is zeker waardevol, maar lost het fundamentele probleem van een scheefgroeiend medialandschap niet op.

Vooruitzichten
Hoewel het debat een aantal kritieke punten van het huidige mediabeleid heeft blootgelegd, is er toch reden tot optimisme. Staatssecretaris Uslu heeft, ondanks de kritische noten, blijk gegeven van de bereidheid tot dialoog.

Ze heeft aangegeven actief in gesprek te willen gaan met de diverse betrokken partijen. Dit biedt de kans voor een constructieve uitwisseling en mogelijke aanpassingen in het beleid die meer recht doen aan alle partijen in het medialandschap.

Deze openheid tot gesprek, samen met de aankomende onderzoeken en evaluaties, biedt huis-aan-huismedia en nieuwsmedia de mogelijkheid hun zorgen en suggesties onder de aandacht te brengen.

Toezeggingen uit het debat (klik hier)

- De staatssecretaris zal de mogelijke effecten van de regelingen op de private media in kaart brengen en de Kamer hierover medio 2024 een brief sturen. Hierin worden ook het dienstbaarheidsverbod en de Duitse en Vlaamse modellen meegenomen.

- In januari 2024 ontvangt de Kamer een voortgangsbrief over lokale media, met onder meer het tijdspad van het wetsvoorstel.

- Andere toezeggingen richten zich op regionale omroepen, de journalistieke alliantie en toegankelijkheid van de regionale publieke omroep.

Het debat is terug te kijken via: Debat Gemist

Jolanda de Rijk (vice-voorzitter NNP)