Gastheer Evertjan de Rooij: ‘Het Spoorwegmuseum is een atypisch museum’

15 maart 2019, 12:00 Algemeen

De entree van het historische Maliebaanstation zet bezoekers letterlijk anderhalve eeuw terug in de tijd. Naar de tijd dat reizen met de trein alleen was voorbehouden aan de allerrijksten en waar dampende stoomlocomotieven nog de dienst uitmaakten op het spoor. Al deze antieke treinen zijn te zien in het museum in hartje Utrecht.

In het Spoorwegmuseum in Utrecht, waar op 3 april de NNP-dag gehouden wordt, is de oudste trein een stoomlocomotief uit 1864, vind je houten antieke rijtuigen, de bekende Hondekop en ook de allereerste dubbel­dekkertrein. Communicatie- en PR-medewerker Evertjan de Rooij: "Onze treinen vormen de basis, maar er is veel meer. Wij zijn een atypisch museum, want we laten objecten zien én vertellen de verhalen."

Verhalenvertellers
Tijdens de NNP-dag zijn de genodigden vrij om een kijkje nemen in het Spoorwegmuseum. Evertjan: "Het museum is voor jong en oud. Wij zien onszelf als verhalenvertellers en de collectie is hieraan ondergeschikt. Wij bedenken eerst wat we bijvoorbeeld willen vertellen over de uitvinding van de stoommachine en de ontwikkeling tot eerste stoomtrein. Daarna creëren we een presentatie met een audiotour, bouwen we een Engels mijndorp na en
eindigen het verhaal met het laten zien van de Arend, de eerste trein die in Nederland reed. Een acteur kruipt in de huid van John Middlemiss, de eerste machinist in Nederland en vertelt ons het verhaal. Ook maken we theatervoorstellingen over het reizen met de Oriënt Express. Met ieder onderwerp kijken we hoe we het verhaal interessant kunnen
vertellen. Als mensen iets leuk vinden, dan onthouden ze het beter."

De volgende expositie, die staat gepland, is de Tienertoer. Evertjan: "Vanaf 14 april staat het museum in het teken van het jubilerend kaartje dat speciaal voor jongeren is. Iedereen is in de afgelopen 50 jaar weleens op tienertoer geweest, waarbij je voor het eerst mocht reizen zonder je ouders. We deden een oproep en hebben leuke verhalen opgevist. We kregen films, dagboeken, plakboeken toegestuurd en de mooiste attributen hebben we een plekje in het museum toebedeeld. De NS veranderde overigens in de jaren '90 van vorige eeuw de naam in jongerentoer. Uit onderzoek bleek dat de tieners de naam tienertoer te kinderlijk vonden."

Ja-ja-sticker
Het Spoorwegmuseum heeft een landelijke uitstraling en de bezoekers uit het land zijn bereid om een uur te rijden. "Maar een groot gedeelte komt uit de buurt. Zij komen na schooltijd even naar het museum, samen met opa en oma. Om hen te bereiken zijn lokale nieuwsmedia erg belangrijk voor ons. Wij voorzien hen van informatie en zij schrijven graag over evenementen als een Thomas de Stoomlocomotief-weekend, over onze collectie modeltreinen of het Winter Station. Zelf heb ik een ja-ja-sticker op de brievenbus geplakt. Ik wil niet alleen lokaal op de hoogte zijn van het laatste nieuws, maar ook weten welke bedrijven adverteren in deze kranten."

De ruim 120 rollende objecten van het museum zijn in wisselende collecties tentoongesteld. "Het museum is voor jong en oud. Voor de gezinnen met kinderen tussen de vier en twaalf jaar, maar ook voor hun ouders en grootouders, die met een nostalgisch gevoel terugdenken aan hun eigen kindertijd. En voor iedereen geldt: door de uitvinding van de stoommachine heeft de trein de wereld blijvend veranderd", aldus Evertjan.

Stalen Monsters
Maar het Spoorwegmuseum is veel meer dan treinen kijken, het is een echte beleving voor jong en oud. Het museum vertelt verhalen over de historie van het spoor in Nederland. Er zijn verschillende attracties. Een mijnliftje neemt je mee terug in de tijd toen de stoommachine nog moest worden uitgevonden. De eerste machinist in Nederland, de Engelsman John Middlemiss, vertelt over de uitvinding van de stoom­machine en de ontwikkeling van de eerste stoomlocomotief op rails.

In Stalen Monsters vertelt Opa Gommers zijn levensverhaal aan zijn kleinzoon. Opa werkte zijn hele leven bij het spoor en zit vol verhalen.

De Vuurproef
De meest spectaculaire attractie van Het Spoorwegmuseum is de Vuurproef. Het vertelt verhaal van bijna twee eeuwen spoorwegen. Hoe heeft de komst van de trein de wereld veranderd?

In de grote museumhal staan prachtige oude rijtuigen en locomotieven op een rij. De treinen representeren het personenvervoer in Nederland door de jaren heen.

Techlab
Hoe komt een trein in beweging? Hoe werkt een stoomlocomotief en waarom wordt een duif niet geëlektrocuteerd als hij op een bovenleiding zit. De antwoorden op deze en andere vragen kun je al doende ontdekken in het Techlab.

Vorstelijk reizen
Het Spoorwegmuseum beschikt over een unieke koninklijke collectie, waaronder drie salonrijtuigen en een koninklijke wachtkamer. Presentatie Vorstelijk reizen vertelt het verhaal van de koninklijke treinreizen door de jaren heen.

Modellenmagazijn
Het Modellenmagazijn is een permanente expositie van de bijzondere collectie treinmodellen van het Spoorwegmuseum. Veel van deze modellen behoren al decennia tot de collectie van het museum.

Spreker NNP-dag: Tuur Verdonck
Als conservator Techniek en Spoorweginnovatie van het Spoorwegmuseum in Utrecht houdt Tuur Verdonck zich bezig met alle zaken die door de jaren heen nodig zijn geweest om treinen te laten rijden. Dat gaat van bijvoorbeeld rails en seinen tot en met klokken en communicatie-apparatuur. Ook kijkt Tuur graag naar de toekomst en probeert een antwoord te formuleren op de vraag: welke veranderingen staat het spoor te wachten?