Wanneer mag je een foto van internet plukken? Zo zit het met auteursrecht van beelden

Op het internet vind je een oneindig aanbod van foto's, video's en andere media. Dat je die niet zomaar allemaal mag gebruiken, spreekt voor zich. Maar onder welke voorwaarden mag dat wel?

Zomaar foto's van het web plukken is niet zo slim. Dat weet de eigenaresse van een broodjeszaak in Haarlem nu ook. De vrouw vond online een leuk plaatje van een kom erwtensoep en deelde dat zonder toestemming van de fotograaf op haar Facebookpagina. Toen de fotograaf dat ontdekte, stelde hij een schikking voor van 1500 euro. De eigenaresse vond dat bedrag te hoog. Later klopte de fotograaf opnieuw aan: hij had nog drie afbeeldingen gevonden die zonder zijn toestemming gebruikt zijn, en stapte naar de rechter. Die gaf hem gelijk. De mevrouw van de broodjeswinkel moet nu bijna vijfduizend euro betalen.

Schikken is slimmer
Deze zaak is geen uitzondering, weet IT-advocaat Nick Vrugt van Lawfox. In de meeste rechtszaken beroept de fotograaf of andere rechthebbende zich met succes op zijn auteursrecht (copyright). 'De veroordeelde persoon of organisatie moet de auteur dan een schadevergoeding betalen, plus de proceskosten en de eventuele kosten van een advocaat. Het totaalbedrag kan daarom in de duizenden euro's lopen.' Het advies van Vrugt is dan ook om een rechtszaak te allen tijde te voorkomen. 'Schik bij inbreuk op het auteursrecht liever, dat is sneller en doorgaans goedkoper.'

Citaatrecht
Er zijn ook situaties waarin je zonder toestemming van de auteur wél een foto, illustratie of (een screenshot van een) film mag overnemen. Op grond van het citaatrecht mag je een beeld gebruiken als er een duidelijk functioneel verband is met jouw publicatie. Ook moet je bronvermelding gebruiken, bijvoorbeeld door middel van een link naar de website die het auteursrecht heeft op het beeld. Het beeld moet bovendien kleiner worden geplaatst dan het origineel.

Een beeld dat alleen gebruikt wordt ter illustratie van je artikel, valt niet onder het beeldcitaatrecht. In dat geval heb je dus toestemming nodig van de maker, legt de Stichting Federatie Auteursrechtbelangen uit op zijn website. Twijfel je nog? ICT-jurist Arnoud Engelfriet noemt in een blog een paar voorbeelden. Een bedrijfslogo publiceren mag als je een artikel schrijft over merkenrecht. Schrijf je een blog over molens? Dan mag je niet een willekeurige foto van een molen bij je stuk plaatsen, aldus Engelfriet. Advocaat Nick Vrugt van Lawfox heeft ook een voorbeeld: 'Als aan de voorwaarden van het citaatrecht is voldaan, mag je bij een filmrecensie een still of kort videofragment van de film gebruiken. Een still is wel eerder gerechtvaardigd.'

Lees verder op SVDJ: www.svdj.nl/nieuws/foto-van-internet-auteursrecht/